BAĞIŞ VE YARDIMLARA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEME

Yardım ve bağış nedir?

2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun (“Kanun”) usul ve esaslarını belirleyen Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) uyarınca bağış, kişinin ayni veya nakdi varlıklarından kendi iradesiyle karşılıksız olarak bir gerçek veya tüzel kişiye vermesi olarak tanımlanmıştır. Yardım ise, ihtiyacı gidermek maksadıyla doğrudan veya dolaylı olarak talep edilmesi halinde kişinin ayni veya nakdi varlıklarından karşılıksız veya ödünç olarak vermesidir. Dolayısıyla depremzedelere veya yardım kuruluşlarına iletilmek amacıyla, gerçek veya tüzel kişilerin başkalarından talep ederek topladıkları nakdi veya ayni varlıklar yardım olarak tanımlanmaktadır.

Kimler yardım toplayabilir?

Yönetmelik uyarınca yardım toplama faaliyeti, gerçek veya tüzel kişilerin, kamu yararı gözeterek, kâr amacı gütmeden, aynî veya nakdî yardım toplamasını, topladıkları yardımların kaydını, muhafazasını, amacına uygun şekilde kullanılmasını içeren sürecin tamamıdır. Kanun ve Yönetmelik uyarınca gerçek kişiler, tüzel kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler. Cumhurbaşkanı kararı ile kimi dernek, kurum ve vakıfların izin almadan yardım toplayabileceklerine karar verilmiştir. Yardım toplamak için izne tabi olmayan sınırlı sayıdaki dernek, kurum ve vakıflar dışındaki kişi ve kuruluşlar, Kanun’da belirtilen makamlardan, Yönetmelik’te belirtilen usule göre izin almak zorundadırlar.

Yardım toplamak için izin başvurusu nereye yapılır?

Yardım toplama faaliyeti bir ilçenin sınırları içinde kalıyorsa o ilçenin kaymakamından, bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, birden fazla ili kapsıyorsa, yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır.

Yardım toplama izni başvurusu nasıl yapılır?

Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar taleplerini Yönetmelik’in ekinde yer alan Yardım Toplama Başvuru Formu’nu (Ek-1) doldurarak, izin vermeye yetkili makama bir dilekçe ile bildirirler. Başvuru dilekçesinde yardım toplama faaliyetinin kapsamı, yardımın toplanacağı il ve ilçelerin bilgisi, toplanması beklenen yardımın miktarı, kaç kişi çalıştırılacağı, yardım toplama şekillerinden hangilerinin uygulanacağı belirtilmelidir. Toplanacak yardımın miktarı belirlenirken keşif özeti, rapor ve benzeri bilgi ve belgeler de başvuru formuna eklenir. Yardım toplama başvurusunda bulunan tüzel kişiler yönetim organlarında görev alanların, başvuruda bulunan gerçek kişiler ise sorumlu kurul üyelerinin ve yardım toplama faaliyetlerinde görev alacakların açık kimlikleri ve adreslerini belirtir. İzin vermeye yetkili makam bu bilgilere göre gerekli incelemeyi yaparak kararını verir ve sonucunu en geç iki ay içinde, başvuranlara yazılı olarak bildirir. Yardım toplanması için tanınacak izin süresi 1 yılı geçemez. Haklı sebep bulunması halinde bu süre izin veren makamlarca 1 yılı geçmemek üzere uzatılabilir.

Yapılan bağış ve yardımlar gelir ve kurumlar vergisinden düşülebilir mi?

Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından başlatılan yardım kampanyaları ile Kızılay Derneğine ve Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan aynî veya nakdi bağışların tamamı vergi matrahından indirilir. Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında bağış veya yardım yapılması halinde ise, yapılan yardım veya bağışın toplamının, yardımda bulunan kurumun o yıla ait kazancının % 5’ine kadar olan kısmı vergi matrahından indirilir.